برنامه ۱۳ جولای دوهزار و بیست – ناصر رحمانی نژاد

موضوع: ما از خود چه چیزی باقی میگذا ریم؟

سخنران: ناصر رحمانی نژاد

ناصر رحمانی نژاد کار تئاتر را از سال ۱۳۳۸ در تئاتر آناهیتا آغاز کرد. در سال ۱۳۴۵، با توجه به سلطه ی تئاتر دولتی و گروههای وابسته، گروه تئاتر مهر را به عنوان یک گروه مستقل بنیان گذارد. پس از «انقلاب سفید» شاه و به دنبال تدوین سیاست فرهنگی دولت، سازمان دولتی تئاتر تحت سرپرستی وزارت فرهنگ و هنر، فعالیت های تئاتری خود را سازمان یافته تر و برنامه ریزی شده تر گسترش داد. در چنین شرایطی فقدان یک تئاتر مستقل و پیشرو آشکارا خود را نشان می داد. دوام تئاتر آسیب پذیر مستقل و غیر دولتی در این دوره، تنها در گرو تقویت آن ممکن بود. برای دست یافتن به این هدف، با بازسازی گروه تئاتر مهر و با انسجام و ترکیب جدیدی از اعضا و همکاران آن، انجمن تئاتر ایران در سال ۱۳۴۷ به وسیله ی ناصر رحمانی نژاد بنیان گذارده شد. از جمله کسانی که به انجمن تئاتر ایران پیوستند سعید سلطانپور، محسن یلفانی، محمود دولت آبادی، مهدی فتحی و تعدادی دیگر از نسل جوانی بودند که دل در گروه تئاتری متفاوت سپرده بودند.

نمایشنامه هایی که انجمن تئاتر ایران به روی صحنه می برد، هم از نظر مضمون و هم از لحاظ سبک، با سیاست فرهنگی رسمی ماهیتاً تفاوت داشت و خوشایند دستگاه سانسور و تفتیش رژیم و سبک هنر مسلط نبود. سانسور و توقیف نمایشنامه ها، بازداشت ها و زندان ها نتوانست مقاومت و پیگیری انجمن را در تداوم راهشان درهم شکند. اما سرانجام، در یکی از شب های آذر ۱۳۵۳، مأموران ساواک به محل انجمن یورش آورده، تمام اعضا و همکاران آن را دستگیر و در دادگاههای نظامی محاکمه و به بیش از ۶۰ سال زندان محکوم ساختند. اکثر اعضای انجمن، از جمله ناصر رحمانی نژاد که به دوازده سال زندان محکوم شده بود، تا انقلاب ۱۳۵۷ در زندان گذراندند.

پس از انقلاب، ناصر رحمانی نژاد انجمن تئاتر ایران را تجدید سازمان داد و نمایشنامه های کله گردها و کله تیزها اثر برتولت برشت، چاره ی رنجبران… (نمی توانیم، نمی پردازیم!) اثر داریو فو، و نمایش خیابانی بزرگترین مسابقه ی بوکس روی زمین را، که منجر به دستگیری او و شش بازیگر انجمن شد، کارگردانی کرد. او در اوایل ۱۳۶۲، پس از چند ماه زندگی مخفی موفق به خروج از ایران شد، و تا سال ۱۹۸۶ در فرانسه زیست وکار کرد و اوهم اکنون در شمال کالیفرنیا زندگی می کند